De A102 maakt deel uit van het Haventracé dat werd opgenomen in het Toekomstverbond en tot doel heeft (vracht)wagenverkeer rond Antwerpen te leiden om zo de Antwerpse ring te ontlasten. De eventuele aanleg van de A102 wordt onderzocht in het lopende complex project ‘De Nieuwe Rand‘.

Enorme impact op landschap en natuur

Natuurpunt Schijnvallei heeft zich van meet af aan kritisch opgesteld tegenover deze nieuwe weg aangezien de noodzaak onvoldoende werd aangetoond om de grote impact op de open ruimte en natuur ten oosten van Antwerpen te verantwoorden. Als die A102 er al zou moeten komen, was het voor ons van meet af aan duidelijk dat dit enkel kon met een geboorde tunnel om de enorme impact op het landschap enigszins te beperken.

Noodzaak?

Tot nog toe werd in het project de noodzaak voor de aanleg van de A102 nog steeds niet aangetoond. Meer zelfs, uit de verkeersmodellen blijkt de A102 nauwelijks te kunnen bijdragen tot het vooropgezette doel (de Oosterweeltunnel blijft aantrekkelijker) én zou de aanleg zelfs tot een toename van verkeer op de zuidelijke ring kunnen leiden. In die zin doet de A102 denken aan een ander duur en overbodig mobiliteitsproject in het noordoosten van Antwerpen: het duwvaartkanaal. Daarvan heeft men dankzij lokaal protest uiteindelijk afgezien.

Meer schade dan gedacht

Tijdens dit proces werd ons bovendien duidelijk dat de bedreiging voor de open ruimte nog groter is dan gevreesd. De aanleg van een A102 zou leiden tot de noodzaak van bijkomende extra rijstroken op de E313 en om toch meer verkeer op de A102 te krijgen onderzoekt men o.a. de mogelijkheden van een aansluitingscomplex halverwege op deze A102. Dat staat niet alleen haaks op de doelstelling van doorgaand verkeer rond Antwerpen leiden, maar trekt logischerwijs nog eens extra verkeer aan. Aansluitingscomplexen maken ook dat de tunnel niet meer (overal) zou kunnen geboord worden en men zou moeten werken met een cut and cover-aanleg. Daarbij wordt een enorme gleuf in het landschap gegraven waarbij dus alles wat zich op dat traject bevindt, verdwijnt, inclusief de oude boscomplexen en andere waardevolle open landschappen (zie hieronder). Aansluitingscomplexen leiden ook altijd tot een groot bijkomend ruimtebeslag en hier dus natuurverlies. Wij zijn dus genoodzaakt om ons standpunt de verscherpen en tegen de A102 te pleiten.

Waardevolle open landschappen

Zone 1: Park Groot Schijn

De aanlooproutes van de E313 naar de tunnel A102 lopen doorheen de Schijnvallei (én de vallei van de Koude beek) en zorgen hier voor een significant negatieve impact op de beschikbare open ruimte (verlies van een deel van park Groot Schijn) en op aanwezige natuurwaarden. In Park Groot Schijn heeft de Stad Antwerpen een natuurbeheerplan opgemaakt met concrete doelstelling voor natuur. Bovendien wordt de bestaande groen-blauwe vinger thv Groot Schijn doorsneden en dus ecologisch geamputeerd met alle gevolgen voor (water)fauna en -flora.

Zone 2: Voedselbos

De A102 loopt dwars door het recent aangeplante voedselbos van de vzw Klimplant voor mensen uit de buurt en ruimere omgeving. Dit voedselbos werd in samenspraak met Natuurpunt maximaal ecologisch ingericht en vormt vandaag al een zeer smalle ecologische verbinding tussen Ertbrugge en Park Groot Schijn, die met de aanleg van een A102 volledig dreigt te verdwijnen.

Zone 3: Ertbrugge

De A102 loopt dwars door Ertbugge van noord naar zuid. Hierdoor worden zowel het historische kasteelbos bij het kasteel van Ertbrugge (dat al op de Ferrariskaart staat) als het recenter aangeplante inheemse stadsbos en de aangelegde fauna-akkers van ANB bedreigd. De stukken die daar zouden verdwijnen liggen bovendien sedert september 1985 in een beschermd cultuurhistorisch landschap! Daarnaast dreigt de A102 te interfereren met de geplande ecotunnel aan de Deurnesteenweg richting Bremweide. Wanneer men zou kiezen voor een aansluitingscomplex ter hoogte van de Houtlaan, is de impact op Ertbrugge nog veel groter en dreigt dit bovendien een ecologische verbinding met de Fortvlakte te bemoeilijken.